ماهنامه ريزپردازنده
شماره 246(خرداد 1394)
اینترنت آدم‌ها (9)
انقلاب پول دیجیتال
□ نوشته علیرضا محمدی‌فر
در سومین بخش از این سلسله از مقالات، ترجمه بخش‌هایی از مقدمه کتاب «آینده
عریان: در دنیایی که هر حرکت شما را پیش‌بینی می‌کند چه می‌گذرد؟»
اثر
پاتریک تاکر[1] را
آوردیم که یکی از دیدگاه‌هایی را درباره آینده مطرح می‌کند
که در آن اساساً حریمی برای حریم خصوصی
انسان باقی نمی‌ماند. اما آیا آینده آن گونه که تاکر می‌گوید عریان یا
بی‌حریم خواهد بود؟ آیا فناوری‌هایی که بتوانند از حریم خصوصی انسان حفاظت کنند
وجود نخواهد داشت؟
تردیدی نیست که فناوری‌هایی مانند
رمزنگاری دیجیتال نیز
وجود دارد که می‌توانند از حریم خصوصی محافظت کنند. پیشتر در بخش هفتم از همین
سلسله از مقالات نمونه‌ای از این فناوری‌ها را معرفی کردیم:
شبکه Tor.
در این شماره نیز به
پول دیجیتال و
نمونه نسبتاً موفق آن
بیت‌کوین[2] می‌پردازیم،
که یک فناوری دیگر است که به ویژه با بهره‌گیری از شبکه‌هایی مانند شبکه
Tor می‌تواند
بخش‌هایی از فعالیت‌های اقتصادی را پنهان کند.
عصر طلایی نظارت دولت‌ها بر فعالیت‌های
اقتصادی بخش خصوصی به مدد بهره‌گیری از فناوری اطلاعات به گونه‌ای روزافزون توسعه
می‌یابد، و با تحقق یافتن
آینده
عریان (به
تعبیر پاتریک
تاکر)
در عرصه فعالیت‌های
اقتصادی به اوج خواهد رسید. بهره‌گیری از
فناوری‌هایی چون
داده‌کاوی و
کلان‌داده‌ها می‌تواند سال
به سال فرار مالیاتی را کاهش بدهد و درآمد مالیاتی دولت‌ها را افزایش بدهد.
هرچه به آینده بی‌حریم نزدیک‌تر شویم، محدودیت‌ها در حریم خصوصی به ویژه در مسائل
اقتصادی ممکن است به تدریج واکنش‌هایی را به وجود بیاورد و آهسته‌آهسته
فناوری‌هایی که بتوانند در برابر این
وضعیت قرار بگیرند پدیدار شوند. پول
دیجیتال چنین
توانی را دارد و استقبال گسترده از آن پیامد
محتمل چنین وضعیتی است. چنانچه
پول دیجیتال به
تکامل خود ادامه دهد و اشکالات خود را با در نظر گرفتن تجربه‌ای مانند بیت‌کوین
برطرف کند و به عنوان یک پول باثبات مطرح شود می‌تواند به این عصر طلایی نظارت
دولت‌ها بر فعالیت‌های اقتصادی بخش خصوصی خاتمه بدهد.
به عنوان مثال،
بیت‌کوین برای
نخستین بار در تاریخ، انحصار دولت‌ها در
توزیع و کنترل پول را توانست در هم بشکند، و در عمل رؤیای یک ارز دیجیتال
مستقل از دولت‌ها را که وارد حریم خصوصی خریدار و فروشنده نمی‌شود
متحقق کند.
ارزهای دیجیتال به همراه شبکه‌هایی مانند
Tor به
دلیل توانمندی خود در مخفی‌نگه‌داشتن خریدار و فروشندۀ کالا یا خدمات می‌توانند
فرار مالیاتی را افزایش بدهند. از سوی دیگر، چنانچه دولت‌ها بخواهند برای
هزینه‌های‌شان پولی را چاپ کنند که
می‌تواند به افزایش تورم دامن بزند، ممکن است مردم برای حفظ ارزش پول خودشان آنها
را به ارزهای دیجیتال معتبر تبدیل کنند. با پدیدارشدن ارزهای دیجیتال معتبر و
افزایش میزان فرار مالیاتی دولت‌ها ناگزیر به کوچک‌سازی خواهند شد، که در مجموع
می‌تواند نظارت آنها را کاهش بدهد.
چه عواملی بیت‌کوین را برای خریداران آن ارزشمند_ دست‌کم تا یک سال پیش _
کرد؟ یک عامل مهم آن است که بیت‌کوین
جهانی است و به حضور فیزیکی نیاز ندارد و کارمزد تبدیل آن اندک است. برخلاف
سیستم‌های نقل‌وانتقال الکترونیک جهانی دیگر، نقل‌وانتقال بیت‌کوین تقریباً رایگان
انجام می‌گیرد. ردیابی بیت‌کوین شبیه به ردیابی پول نقد دشوار است. ترکیب این دو
مزیت است که بیت‌کوین را برای کسانی که می‌خواهند در سراسر دنیا تجارت کنند _
بی‌آن‌که در قیدوبند نظام بانک‌داری مرسوم
قرار بگیرند_ جذاب کرده است.□