ماهنامه ريزپردازنده
شماره 254(بهمن و اسفند 1394)
اینترنت آدم‌ها (17)
اینترنت ارواح
□ نوشته علیرضا محمدی‌فر
در واقعیت مجازی[1]
در دنیایی قرار می‌گیرید که واقعی نیست. به عنوان مثال، یک هدست بر روی سر و
چشمان‌تان می‌گذارید و نمایش‌گر این هدست سیاره‌ای خیالی را به شما نشان می‌دهد،
هنگامی که بالا را نگاه کنید آسمان این سیاره خیالی را خواهید دید و هنگامی که به
جلو نگاه کنید افق این سیاره خیالی را
خواهید دید. واقعیت مجازی هم می‌تواند رؤیایی باشد و هم واقعی. مثلاً
اگر با واقعیت مجازی در یک سیاره
خیالی سفر کنید یک واقعیت مجازی
رؤیایی را تجربه می‌کنید که کاربردهای آن بیشتر برای بازی و سرگرمی است، اما
اگر سیاره مریخ را شبیه‌سازی کنید و
با هدست و برنامه این شبیه‌سازی در مریخ پیاده‌روی کنید، یک واقعیت مجازی واقعی
را تجربه می‌کنید. این نوع واقعیت مجازی _ که گاهی آن را یکی از کاربردهای
واقعیت افزوده در نظر می‌گیرند _ کاربردهای فراوانی دارد. اما می‌تواند برای
حریم خصوصی انسان نیز مسئله به وجود بیاورد. به عنوان مثال، با کلان‌داده‌ها[2]
این امکان وجود دارد که شبیه‌سازی محل سکونت افراد به طور
3D
با متراژ
دقیق یا حتی با ویدئوی 360 درجهو با اشیاء داخل آن انجام بگیرد و شخص یا
شرکت شبیه‌ساز هر آن که اراده کند بتواند در محل سکونت آن افراد کاوش کند.
اما در واقعیت افزوده[3]
در دنیای واقعی و در زمان واقعی[4]
قرار می‌گیرید، با این امکان که اطلاعات بیشتری نسبت به آنچه می‌بینید و حس می‌کنید
همزمان از طریق نوشته، صدا، ویدئو، یا نمودارهای گرافیکی کسب می‌کنید. به بیان
ساده، ترکیب دنیای واقعی با اطلاعاتی است که از طریق کامپیوتر و اینترنت به گونه‌ای
هوشمند به دست می‌آید.واقعیت افزوده ادراک ما را از دنیای اطراف‌مان بسیار بیشتر
می‌کند. به
عنوان مثال، هرگاه یک عینک بر چشم‌ها بگذارید و به تابلوی یک فروشگاه نگاه
کنید بلافاصله اطلاعاتی مانند نوع فعالیت آن فروشگاه، سال تأسیس، چکیده نظرات مردمی
که از آن فروشگاه خرید کرده‌اند و مانند آن بر روی نمایش‌گر آن عینک به نمایش در
می‌آید.
شرکت فیس‌بوک
در سال 2014 در یک سرمایه‌گذاری 2میلیارد
دلاری شرکت
Oculus VRرا که سازنده هدست‌های
پرطرفدار
Oculus Rift است به تملک خود در آورده است. از سوی دیگر، سامسونگ
گوشی‌های گالکسیS7 خود را با
عنوان «ماشین واقعیت مجازی» معرفی کرده است، زیرا
این گوشی با هدست واقعیت مجازی
Gear VR سازگاری دارد. به این
ترتیب، نخستین گام‌ها برای عمومی‌شدن فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده
برداشته شده است و در نتیجه به زودی شاهد شکوفایی و بلوغ این فناوری‌ها خواهیم بود.
وسایل پوشیدنیِ واقعیت افزوده وواقعيت مجازي در
نهایت یکی خواهند شد، و در حال حاضر به دلیل ارتباطی که با اینترنت می‌توانند
برقرار کنند بخشی از اینترنت اشیاء یا اینترنت چیزها[5]
(IoT) و اینترنت آدم‌ها[6]
(IoH) هستند. این وسایل نیز همچنان که در مقالات
پیشین این سلسله از مقالات گفته شده است می‌توانند برای حریم خصوصی مردم
مسئله و نگرانی به وجود
بیاورند. می‌دانیم که قانون از فضای
خصوصی افراد حمایت می‌کند. اما داده‌ها امروزه به مواد اولیه شرکت‌های مختلف برای
تولیدات داده‌ای تبدیل شده‌اند و در نتیجه تا جای ممکن تلاش می‌کنند که حتی
داده‌های خصوصی مردم را گردآوری کنند.
هر چند، این حمایت قانونی در فضاهای عمومی بسیار کمتر است. به عنوان مثال، گوگل با
فناوری
Google Street View مختصات
مکان‌های عمومی را در اختیار عموم می‌گذارد. سهولت و سرعت دسترسی به اطلاعات افراد
با فناوری‌های گوناگونِ مورد استفادۀواقعیت افزوده مانند برنامه‌های بازشناسی
چهره می‌تواند حریم خصوصی افراد را در مکان‌های عمومی
به خطر بیندازد. مثلاً برنامه‌های بازشناسی چهره وقتی با برنامه‌های
واقعیت افزوده به کار گرفته شوند اطلاعات ثروت و سوء پیشینه افراد را
بلافاصله می‌توانند ارائه کنند، که نتیجه بسته به کسانی که این اطلاعات را می‌گیرند
تفاوت می‌کند.
اگر داده‌های خصوصی به دست داده‌بازان،
داده‌فروشان، داده‌دزدان، هکرها، یا تبه‌کاران بیفتد
و بتوانند از فناوری‌های واقعیت افزوده، واقعيت مجازي، کلان‌داده‌ها، و
اینترنت اشیاء (مثلاً پهپادهای تصویربردار، تلویزون‌های ضبط‌کننده تصویر و صدا،
و...) برای تماشای درون خانه‌ها بهره بگیرند گویی این توان را دارند که
روح خود را درون خانه‌هایی که اراده کرده‌اند وارد کنند. آنها با وسایل
پوشیدنی به هر جای خانه که بخواهند وارد می‌شوند و هرچه روی می‌دهد را می‌توانند
ببینند و بشنوند. با واقعیت افزوده اطلاعات بیشتری کسب خواهند کرد. آنها از طریق
اینترنت می‌توانند اطلاعات‌شان را با سایر همکاران خود به اشتراک بگذارند و
اینترنت ارواح[7]
(IoG) را به وجود بیاورند.
اگر از داده‌های‌مان حفاظت نکنیم رخ‌دادن چنین پدیده‌ای دور از انتظار نخواهد بود.
راحت و رایگان داده‌های‌مان را به شرکت‌ها و افراد ندهیم.□