ریزپردازنده
فایل پی‌دی‌اِف کتاب پنجم تحلیل فیلم دختردایی گم‌شده: اَبَردختردایی‌ها و اَبَرانسانِ نیچه
§پی‌دی‌اِف
این مقالات رایگان است.
§استفاده
از مطالب این اثر با ذکر منبع آزاد است.
§ایمیل:
rizpardazandeh@gmail.com
§کانال
تلگرام:
rizpardazandeh@
«چنین گفت وحیده»:
«
وقتی باد با گیسوانت بازی می‌کند، می‌دانم که مال منی»
« مرد دیوانه
فانوس‌روشن‌به‌دست دوان‌دوان به بازار می‌رسد و بانگ
بر می‌آورد و
غوغا بر می‌انگیزد که «خدا را جست‌وجو می‌کنم، خدا را جست‌وجو می‌کنم»،
خداناباورانی که گِردش می‌آیند
به
او می‌خندند و مسخره‌اش می‌کنند... مرد دیوانه به میان مردم پرید و
چشم‌غره‌ای رفت و
فریاد زد «من به شما می‌گویم که خدا کجا رفته است؟
ما ــ من و شما ــ او را کشته‌ایم،
ما همگی قاتلان اوییم.... خدا مرده است».
»
فردریش نیچه، حکمت شادان
● انقلاب 1357، انقلابی تحت تأثیر اندیشه‌های نیچه!
داستان «مرد دیوانه» فردریش نیچه، فیلسوف برجسته سده نوزدهم
میلادی ــ که
آثار گوناگونش سرچشمه نظرات گوناگون
درباره
اگزیستانسیالیسم، پست‌مدرنیسم، و
پساانسان‌گرایی
شده است ــ به
یک پیامد مهم مرگ خدا، یعنی نیهیلیسم اشاره دارد. روشنفکران ایرانی، مانند سید احمد
فردید، جلال آل احمد، یا علی
شریعتی تحت تأثیر این اندیشه نیچه نظریاتی چون بازگشت به خویشتن یا غرب‌زدگی را
مطرح کردند که به انقلاب 57 انجامید. انقلاب 57 از همان روزهای نخست شعار ارزشیِ
«یا روسری یا توسری» را سر داد و خیلی زود ارزش‌های اجباریِ دیگر و توتالیتاریسم را
حاکم کرد. انسان در این نظام توتالیتر شبیه شد به درختی که توتالیتر شاخه‌های آن را
برای همگن‌سازیِ انسان‌ها هرس می‌کند. نظام توتالیتر با به‌انحصاردرآوردن رسانه‌ها،
به ویژه رسانه فیلم (که تلویزیون مهم‌ترین نوع آن است) و با نیروهای ایدئولوژیک در
تحمیل ارزش‌های اجباری به نظامی شکست‌ناپذیر تبدیل شد. نیهیلیسم اجتماعی نتیجه چنین
نظامی بوده است.
● انقلاب «زن،زندگی، آزادی»، بازهم انقلابی تحت تأثیر اندیشه‌های نیچه!
سال 1377 استاد مهرجوئی/وحیده اَبَرشاهکار «دختردایی گم‌شده»
را ساختند و در آن پیش‌بینی کردند که دوباره
اندیشه‌های
فردریش نیچه سرچشمه یک انقلاب خواهد شد. آنچه در انقلاب57 دیده نشد
آن
است که نیچه
پاسخ خود را برای بحران «مرگ خدا»
از
قول زرتشت در
کتاب «چنین گفت زرتشت» می‌دهد و برای این که زندگی بی‌معنی و نیهیلیستی نشود
اَبَرانسانی را معرفی می‌کند که یکی از مهم‌ترین
ویژگی‌هایش آفرینش ارزش‌های اخلاقی
به
جای ارزش‌های دینی است. اما تا رسانه فیلم در انحصار توتالیتر باشد، ظهور ابرانسانِ
دگرگون‌کننده ارزش‌ها ناممکن خواهد بود.
از همین روست که وحیده پس از فرود بسته هندی‌کم از آسمان به
دریا این
سروده خود را می‌خواند که «و به او بگویید خورشید در چشم‌هایش غروب نمی‌کند»، که به
این معنی است که با فناوری نوین برای یافتن حقیقت به تاریکی و به غروب آفتاب بر
نخواهیم خورد. فیلم به خوبی در ربع قرن پیش پیش‌بینی می‌کند که تکامل فناوریِ
دوربین فیلم‌برداری همراه به یک تکامل
فرهنگی و ظهور اَبَرانسان‌ها (اَبَردختردایی‌ها) و
دگرگونی
در هنجارها و ارزش‌های اجتماعی مانند پیروزی حجاب اختیاری خواهد انجامید.
در
قطعه‌ای ویدئویی که 25 سال بعد در یک پارک در شهر استراسبورگ فرانسه ساخته شد، که
می‌توان آن را اپیزود دوم «دختردایی گم‌شده» دانست، استاد مهرجوئی از وحیده
می‌خواهد که روسری از سر بردارد و
بر سر مجسمه بگذارد. ارزش‌گذاری و ارزش‌گزینی و
ارزش‌آفرینی برخلاف سنت یک
ویژگی ابرانسان یا اوبرمنشِ
نیچه
است.